Το “Αλάτι της Γης” είναι μια εξαιρετικά τολμηρή ταινία, γι’ αυτό και παρέμεινε απαγορευμένη στις ΗΠΑ μέχρι το 1965: Γυρίστηκε στην καρδιά του “Ψυχρού Πολέμου” και της γενικευμένης αντικομμουνιστικής υστερίας έχοντας μια ξεκάθαρη εργατική – σοσιαλιστική θέση. Ακόμα περισσότερο, την κεντρική αφήγηση των γεγονότων κάνει η γυναίκα του πρωταγωνιστή Εσπεράντζα, γεγονός που από την πρώτη στιγμή φωτίζει και εστιάζει στο ζήτημα της γυναικείας καταπίεσης (που προέρχεται απ’ τις πολιτικές της εταιρείας αλλά και επιδεινώνεται απ’ τις πατριαρχικές αντιλήψεις των ίδιων των εργατών). Τέλος, ο σκηνοθέτης και ο παραγωγός της ταινίας αναγκάστηκαν να δημιουργήσουν δική τους εταιρεία παραγωγής για να μπορέσουν να συνεχίσουν να φτιάχνουν ταινίες, γιατί υπήρξαν μέλη της διαβόητης Μαύρης Λίστας (καλλιτέχνες στους οποίους απαγόρευσε να εργαστούν η αντικομμουνιστική “Επιτροπή Αντι-Αμερικανικών Ενεργειών” του γερουσιαστή Μακάρθι).
Στην ταινία συμμετέχουν μόλις 5 επαγγελματίες ηθοποιοί, ενώ το υπόλοιπο καστ συμπληρώνεται από πραγματικούς μεταλλωρύχους που ερμηνεύουν τους ρόλους τους χωρίς κανένα ερασιτεχνισμό.
Στην εξέλιξη της ταινίας, η αστυνομία δεν παρουσιάζεται σαν ουδέτερος μηχανισμός “διαφύλαξης της τάξης” αλλά σαν εντολοδόχος της εργοδοσίας – κατασταλτικός μηχανισμός στην υπηρεσία των καπιταλιστών. Χαρακτηριστικό της ξεκάθαρης αντίληψης του Μπίμπερμαν είναι η αναλογική εκπροσώπηση των δυνάμεων που συμμετέχουν στη σύγκρουση: Τρεις-τέσσερις εκπρόσωποι της εταιρείας μαζί με μια χούφτα αστυνομικούς απέναντι στους εκατοντάδες αποφασισμένους εργάτες και εργάτριες: Ο πραγματικός συσχετισμός δυνάμεων στην καπιταλιστική κοινωνία.
Στη δεκαετία του ‘70 το “Αλάτι της Γης” υπήρξε μια ταινία – σύμβολο του φεμινιστικού κινήματος, γιατί παρουσίαζε σαν σημαντικά πολιτικά ζητήματα την οικιακή εργασία, τη φροντίδα των παιδιών, τη γυναικεία ισότητα. Πρόκειται για ζητήματα που δεν παρουσιάζονται συχνά στον κινηματογράφο, πολύ περισσότερο στον κινηματογράφο της δεκαετίας του ‘50, όπου κυριαρχούσε το απόλυτο πρότυπο της “μοιραίας γυναίκας”.
Σε αντίθεση με τον κυρίαρχο μύθο, βλέπουμε μια γυναίκα-πρωταγωνίστρια που όχι μόνο αγωνίζεται και υποφέρει αλλά και εξελίσσεται και νικάει. Δεν κατακτάει απλώς την αυτογνωσία και τη συνειδητοποίηση αλλά η δική της νίκη αντιπροσωπεύει τη συλλογική νίκη των εργατών. Μια νίκη σε πολλά μέτωπα ταυτόχρονα – στον αγώνα των εργατών για μέτρα ασφάλειας στα ορυχεία, για την ισότητα των Μεξικανών εργατών με τους Αμερικανούς συναδέλφους τους, για τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των γυναικών.
Ο σημερινός θεατής που βλέπει για πρώτη φορά το “Αλάτι της Γης” είναι πιθανό να εκπλαγεί που μια τόσο “παλιά” ταινία παρουσιάζει με τόσο ξεκάθαρο τρόπο τόσο σημαντικά ζητήματα γυναικείας, φυλετικής και ταξικής καταπίεσης. Ζητήματα που εξακολουθούν να παραμένουν άλυτα και στις δικές μας μέρες…
1 σχόλιο:
Δημοσίευση σχολίου